หมอปรับกลยุทธ์ สยบเชื้อโควิดร้าย ก่อนบุกทำลายปอด / พลโทนายแพทย์ สมศักดิ์ เถกิงเกียรติ

คอลัมน์ “Golf Healing” โดย “พลโทนายแพทย์ สมศักดิ์ เถกิงเกียรติ แพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านกระดูกประจำโรงพยาบาลพระมงกุฎ และ โรงพยาบาลรามคำแหง มีประสบการณ์ในการดูแลผู้ป่วยมากกว่า 30 ปี somsak_doctor@hotmail.com”

“เฮ!” เจ้าเก่งลืมตัวส่งเสียงดังจนคุณชูสง่าซึ่งนั่งอยู่ใกล้ๆ สะดุ้ง

“อะไรของมึงวะตะโกนออกมาได้”

“เปล่าครับ” เจ้าเด็กอ้วนเงยหน้าจากจอโทรศัพท์ “หมอเขาบอกวัคซีนชนิดพ่นจมูกพร้อมออกใช้แล้ว”

“เออดี” เฮียรับคำพร้อมกับนึกไปถึงภาพเจ้าเก่งถูกป้าพยาบาลขวัญอ่อนตกใจตบตกเก้าอี้เมื่อคราวไปฉีดเข็ม 2 “แสดงว่าหมอมีกลยุทธ์ใหม่ในการปราบเจ้าโควิดร้ายก่อนเข้าร่างกายได้แล้ว”

“โอมิครอนโควิดร้ายหยุดได้ที่ปลายจมูกป้องกันการติดเชื้อมิให้ลุกลามลงปอด”

ราชวิทยาลัยจุฬาภรณ์สรุปสถานการณ์การระบาดของเชื้อโอมิครอนชี้ให้เห็นว่าการได้รับวัคซีน 3 หรือ 4 เข็มก็ไม่สามารถป้องกันการติดเชื้อได้แม้ว่าจะช่วยป้องกันความรุนแรงของโรคอย่างมีประสิทธิภาพนั่นเป็นเพราะวัคซีนแบบฉีดจะไปกระตุ้นการผลิตแอนติบอดี้ในเลือดเพื่อต่อสู้กับเชื้อไวรัสที่เข้ามาภายในร่างกายแล้ว วิธีป้องกันให้ได้ผลมากกว่าน่าจะเป็นการป้องกันจุดที่ไวรัสจะเข้าสู่ร่างกายด้วยเหตุนี้จึงมีการพัฒนาวัคซีนรูปแบบต่างๆ จนนำไปสู่การผลิตวัคซีนพ่นจมูกที่อาจะเป็นตัวเปลี่ยนเกมที่แท้จริงในสงครามโควิด

ผลการทดลองแสดงให้เห็นว่าวัคซีนพ่นจมูกมีประสิทธิภาพในการกระตุ้นภูมิดีกว่าแบบฉีดช่วยสร้างภูมิคุ้มกันให้ประชากรได้เร็วกว่าลดการแพร่กระจายของเชื้อได้ดีกว่าและยังใช้ง่ายกว่า นักวิจัยเชื่อว่าวัคซีนแบบพ่นจมูกนี้อาจเป็นวิธีที่ดีที่สุดในการป้องกันการติดเชื้อสามารถป้องกันไวรัสได้ตรงจุดนั่นก็คือที่เยื่อบุทางเดินหายใจซึ่งเป็นด่านแรกที่ไวรัสโควิดจะผ่านเข้าสู่ร่างกายเปรียบเสมือนการวางทหารรักษาการที่ประตูเมืองเพื่อสกัดผู้บุกรุกเมื่อเทียบกับวัคซีนแบบฉีดที่เป็นการวางกองกำลังขับไล่ข้าศึกที่รุกล้ำเข้ามาประชิดตัวแล้ว ซึ่งปัจจุบันมีวัคซีนแบบพ่นจมูกที่อยู่ระหว่างการพัฒนาไม่น้อยกว่า 12 ตัวทั่วโลก

ดร.มิเชล ทาล นักภูมิคุ้มกันวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยสแตนฟอร์ด กล่าวว่า ภูมิคุ้มกันของเยื่อบุจมูกมีความสำคัญมากสำหรับป้องกันการติดเชื้อผู้ที่ติดเชื้อแล้วมักจะมีภูมิคุ้มกันของเยื่อเมือกที่แข็งแรงขึ้นนั่นอาจช่วยอธิบายได้ว่าทำไมผู้ที่หายจากโควิดถึงมีภูมิต่อต้านเชื้อเดลตามากกว่าผู้ที่ได้รับวัคซีนนักวิจัยได้ทำการทดลองให้วัคซีนกระตุ้นภูมิทางจมุกกับสัตว์ทดลองหลายชนิดได้แก่ หนู และ ลิง ผลการวิจัยพบว่าวัคซีนดังกล่าวสามารถป้องกันไวรัสโควิดได้หลายสายพันธุ์

ศ.อากิโกะ อิวาซากิ นักภูมิคุ้มกันวิทยาแห่งมหาวิทยาลัยเยล ผู้เป็นหัวหน้าคณะวิจัยกล่าวว่า วัคซีนพ่นจมูกกระตุ้นเซลล์หน่วยความจำภูมิคุ้มกันและแอนติบอดี้ในจมูกและลำคอช่วยเสริมการป้องกันจากการฉีดวัคซีน โดยวัคซีนแบบพ่นจมูกจะผลิตแอนติบอดี้บนผิวเยื่อเมือก ซึ่งการพ่นวัคซีนเป็นฝอยละอองจะสามารถเคลือบระบบทางเดินหายใจทั้งหมดรวมถึงปอดด้วย จึงถือเป็นกุญแจสำคัญในการป้องกันการติดเชื้อ ปัจจุบันการฉีดวัคซีนโควิดซึ่งแม้จะจะสามารถสร้างภูมิคุ้มกันที่มีประสิทธิภาพต่อการเจ็บป่วยที่รุนแรงและเสียชีวิตได้ แต่แอนติบอดี้ยังเดินทางไปไม่ถึงจมูกและลำคอ ดังนั้นการพ่นจมูกอาจจะเป็นอาวุธที่ช่วยให้เรายุติสงครามโรคโควิด-19 ได้เร็วขึ้น